Program | Savez vojvođanskih Mađara | Oficijalna stranica SVM-a

Na IX Skupštini Saveza vojvođanskih Mađara u Subotici, 19. juna 2004. godine usvojen je

PROGRAM SAVEZA VOJVOĐANSKIH MAĐARA

I. NAŠA OPŠTA OPREDELJENOST

Savez vojvođanskih Mađara je po ubeđenju, u delima i u rečima demokratski opredeljena nacionalna politička partija, koja služi potpunoj i stvarnoj ravnopravnosti i ostajanju vojvođanskih Mađara na ovim prostorima kao Mađara.

SVM je podjednako opredeljen za interese i vrednosti nacionalne zajednice vojvođanskih Mađara, kao i za opšte ljudske, civilizacijske, demokratske i građanske vrednosti bez obzira na nacionalnu pripadnost. Mi u naše redove prvenstveno zbijemo Mađare, koji žive u Vojvodini, ali istovremeno našim političkim delovanjem, svojim znanjem i naporima želeli bismo stvaralački i suštinski doprineti razvoju i jačanju čitave zemlje, a posebno Autonomne Pokrajine Vojvodine.

Naša politička organizacija duboko je opredeljena za zapadnu demokratiju i hrišćanski sistem vrednosti, pa zbog toga našim delovanjem bismo želeli doprineti što skorijem odomaćivanju tih vrednosti u Vojvodini i Srbiji. Smatramo posebno važnim potpuno poštovanje univerzalnih ljudskih prava bez ostatatka, čiji je organski deo pravo na različitost i na ravnopravnost. Građani različitih jezika i kulture samo onda mogu biti ravnopravni, ukoliko imaju ista prava, iste šanse i mogućnosti da čuvaju i razvijaju svoj jezik, svoju kulturu i svoje običaje. Nadalje, zalažemo se za stvaranje pravne države, razdvajanju grana vlasti, za dosledno funkcionisanje višepartijske parlamentarne demokratije, za izgradnju socijalne tržišne ekonomije, i ne u zadnjem redu, za što skorije evropsku integraciju zemlje.

SVM je jednoznačno zainteresovan, da Srbija i Crna Gora postane član Evropske unije. S verom tvrdimo, da je za nas evropska integracija jedini civilizovani put, koji bi omogućio, da se bez menjanja granica, njihovom maksimalnom prohodnošću reintegrišemo u onu Evropu, kojoj smo mi Mađari (ponekad, silom prilika samo u duši) uvek pripadali. Prohodnošću granica bi bila omogućena privredna i kulturna integracija vojvođanskih Mađara sa matičnim narodom, bez da se time nanese šteta osnovnim interesima Srba i drugih naroda iz okruženja. S obzirom na sve, našu evropsku integraciju smatramo kamenom međašem.

U cilju odomaćivanja i jačanja gore navedenih vrednosti SVM je spreman na saradnju sa drugim političkim partijama i organizacijama.

II. NAŠI OSNOVNI POLITIČKI PRINCIPI I CILJEVI

Ozbiljna iskušenja u proteklom desetogodišnjem periodu, a unutar toga diktature između 1994. i 2000. godine su učvrstili političku organizaciju u svom opredeljenju, da se u svojim ciljevima i u svom radu, zastupajući prvenstveno interese vojvođanskih Mađara, prihvati aktivne uloge u demokratskom preobražaju državne zajednice Srbije i Crne Gore, u izgrađivanju građanskog društva, u ostvarivanju pojedinačnih i kolektivnih prava i u oživljavanju društva blagostanja.
Savez vojvođanskih Mađara je, zajedno sa demokratskim političkim partijama Srbije, smelo i otvoreno učestvovao u rušenju diktatorskog režima, a nakon toga u formiranju budućnosti zemlje.

Događaji u jesen 2000. i rezultati izbora, održanih nakon toga, otvorili su novu mogućnost u političkom usmerenju Saveza vojvođanskih Mađara, povećali su šanse za ostajanje i opstajanje vojvođanskih Mađara. Savez vojvođanskih Mađara je iskoristio mogućnost i prihvatio se učešća u vlasti, a rezultat toga je – između ostalog – savezni okvirni zakon o zaštiti manjina, koji u osnovi priznaje naša kolektivna prava i kulturalnu autonomiju, zatim Nacionalni savet Mađara, i zvanično priznati tradicionalni mađarski nazivi naseljenih mesta, vraćanje mađarskog jezika u zvaničnu upotrebu, univerzitetski prijemni ispiti na mađarskom jeziku, nove mađarske srednje škole, koje finansira država i osnivanje fakulteta.

Na lokalnim, pokrajinskim i republičkim izborima vojvođanski Mađari su Savez vojvođanskih Mađara doveli u takvu situaciju, da je kao faktor vlasti mogao realizovati svoje zadatke kako na planu zaštite i zastupanja, tako i na planu promovisanja interesa.

Na osnovu rezultata glasanja, koji su odražavali volju građana, SVM je u 80-to godišnjoj istoriji vojvođanskih Mađara prvi put je došao u poziciju bez povoda: upravljao je lokalnim samoupravama, a u pokrajini i republici je kao član vladjuće koalicije pokretao procese preobražaja.

Na izborima 2003. godine Savez vojvođanskih Mađara je – pretežno ne svojom krivicom – doveden u položaj vanparlamentarne opozicije. Nadamo se privremeno, sužen je manevarski prostor i to obavezuje organizaciju da u odnosu na ranijih period još odgovornije utvrđuje zadatke na planu zaštite interesa i partijske organizovanosti. Potrebna je smirena i sveobuhvatna analiza i vrednovanje rezultata naše dosadašnje političke delatnosti, izvlačenje pouke, korišćenje stečenih iskustava. Vrednujući rezultate, analizirajući i ceneći političke pravce u zemlji, sa realnim ciljevima glasno i pošteno izjavljujemo šta je ono čega se možemo prihvatiti i što možemo učiniti u interesu nacionalne zajednice vojvođanskih Mađara koje zastupamo, a šta ne.

Od dosadašnjih osnovnih programskih ciljeva nema, niti može biti odstupanja, jer to bi značilo odustajanje od političkog identiteta Saveza vojvođanskih Mađara.
Ponovo ističemo da Savez vojvođanskih Mađara i dalje je podjednako opredeljen za vrednosti i interese nacionalne zajednice vojvođanskih Mađara, zatim bez obzira na nacionalnu pripadnost i za univerzalne, civilizacijske, demokratske i građanske vrednosti.

SVM pored toga što služi i zastupa interese zajednice vojvođanskih Mađara i zalaže se za ostvarivanje osnovnih interesa te zajednice, bori se za uspostavljanje i ostvarivanje građanskog društva i građanskog sistema vrednosti. Na osnovu naših ciljeva mesto Saveza vidimo u redu demokratskih građanskih partija.

U proteklih 10 godina mnogo toga smo naučili. Naučili smo da, da bismo napredovali, formulišemo i branimo naše interese u državnom ustrojstvu, u privrednoj politici, u sačuvanju identiteta.

Formulisali smo i rekli kakvu autonomiju želimo. Za njeno ostvarivanje razradili smo zakonske okvire i u Karpatskom basenu kao prvi smo stvorili i Ustavom priznat naš Nacionalni savet.

Osnove i ciljevi našeg dokumenta o autonomiji i dalje su valjani. U buduće se zalažemo za dalju modernizaciju tog dokumenta.
Određujemo ciljeve pomoću koji ćemo pokušati sprečiti iseljenje vojvođanskih Mađara sa rodne grude, pokušaćemo zaustaviti odliv mozgova, trudićemo se da usporimo, kočimo asimilaciju, stimulišemo i pospešimo opstajanje Mađara na rodnoj grudi da bismo ovde bili kod kuće. Dajemo odgovor na pitanje šta činimo da bismo stvorili iste šanse za mlade, za preduzetnike, za privrednike, a šta činimo u interesu onih koji se tavore ispod životnog minimuma, kojima penzija nije dovoljna za hleb, lekove, komunalije.

Svesni smo toga da naša stremljenja ograničavaju mnogi faktori. Takođe smo svesni, da je naše političko prisustvo zasnovano i neizbežno. U nedostatku učešća u vlasti, zalažemo se za donošenje takvih mera i zakona koji su od velike važnosti za našu nacionalnu zajednicu u pogledu privatizacije, obrazovanja, kulture, korišćenja jezika i izgrađivanja socijalne mreže.

Iako ne postoji realna šansa da postignemo nagle promene u privrednoj samostalnosti Vojvodine, parlamentarnim sredstvima se borimo za privredni oporavak pokrajine i naših samouprava, naselja i svih regija u kojima žive Mađari. Istovremeno se borimo za obrazovanje na maternjem jeziku i za privrednu samostalnost Vojvodine.

Naši najvažniji politički ciljevi su:

izmena saveznog Ustava
izmena republičkog Ustava,
izmena republičkih zakona (npr. Zakona o korišćenju jezika)
izmena izbornih zakona,
izmena zakona o zaposlenima u javnim službama.

Zahtevamo jednoznačno formulisane i sankcionisane ustavne i zakonske propise i regulativu, koje omogućavaju naše proporcionalno predstavljanje u saveznom, republičkom i pokrajinskom zakonodavstvu, naše prisustvo u lokalnim samoupravama u skladu sa učešćem u stanovništvu.

Zahtevamo proporcionalno zapošljavanje na svim nivoima u državnim i javnim ustanovama, državanim i javnim preduzećima, pravosuđu, organima unutrašnjih poslova, u opštoj upravi, u svim državnim zdravstvenim i socijalnim ustanovama, spoljnim izaslanstvima, državnim fondacijama, školskoj i univerzitetskoj mreži.
Samo na taj način možemo postići da vojvođanski Mađari budu ravnopravni državljani i da naši mladi ostanu kod kuće. Naša je težnja da na pozicije koje smo osvojili pomoću glasova naših birača, postavimo dobro osposobljene, opredeljene i moralno čiste predstavnike, ekspertske grupe i rukovodioce u samoupravama i u parlamentima.

Iz naše vanparlamentarne opozicione pozicije ćemo učiniti sve da pomognemo i ubrzamo proces evropske integracije Srbije. Zalažemo se za takvu Vojvodinu i Srbiju, u kojima nema diskriminacije među većinom i manjinom, gde nema dominantnog naroda, nego postoje samo jedni prema drugima odgovorne i ravnopravne nacionalne zajednice. U kojima manjinsko bitisanje nije nedostatak i briga. U kojima stvarno postoje iste šanse. U kojima je identitet, sačuvanje i razvoj nacionalnog identiteta obaveza za sve nacionalne zajednice, koje tamo žive, u kojima supsidijarnost i traženi vidovi autonomije nailaze na prihvatanje i jačaju demokratiju.

Učinićemo sve kako bismo našim političkim angažovanjem doprineli da čitavo polje aktivnosti države prožme državni red, koji garantuje dobrobit i društvenu sigurnost građana, naših sunarodnjaka. Globalno u našoj političkoj borbi za nas i za druge nacionalne zajednice, koje sa nama zajedno žive, tražimo takvu sliku budućnosti koja se može proživeti.

Savez vojvođanskih Mađara sa ovim obnovljenim programom delovanja, sa obnovljenom voljom i snagom služi nacionalnu zajednicu vojvođanskih Mađara.

III. DRUŠTVENE PROMENE

SVM se od početka formiranja opredelio, i u opoziciji i kao činilac vlasti za sveobuhvatne društvene reforme i stvarne promene. Sada u Srbiji kao vanparlamentarna opozicija dosledno nastavlja ovu politiku. Prihvatajući ulogu vanparlamentarne opozicije SVM zauzima značajno mesto kako u društvenim reformama, tako u procesu evropske integracije. U interesu povećanja životnog standarda i jačanja društvene sigurnosti vojvođanskih Mađara smatramo potrebnim promene, ubrzavanje procesa reformi u decentralizaciji donošenja odluka i ovlašćenja, u privrednoj politici, u bankarskoj i finansijskoj politici, u poreskom sistemu, u gazdovanju radnom snagom, u omladinskoj i socijalnoj politici i zdravstvu, u obrazovanju, u kulturi, u politici medija, u korišćenju maternjeg jezika, u saradnji sa istorijskim crkavama, u korišćenju nacionalnih simbola, u slavljenju praznika i u zaštiti okoline. Iniciramo i podržavamo ona rešenja državne uprave, koja u cilju efikasnosti i decentralizacije ponovo regulišu međusobne odnose državnih institucija. Zakonodavstvo zemlje treba uskladiti sa važećom pravnom regulativom evropskih demokratskih država. U tom cilju zalažemo se za usvajanje i sprovođenje onih zakona, koji obezbeđuju pravnu harmonizaciju i unutar zemlje i sa inostranstvom. Zalažemo se za poboljšanje javnog reda sa naročitim aspektom na organizovani kriminal, na delotvoran nastup protiv korupcije, podrazumevajući i donošenje nedostajućih propisa kao i doslednu primenu postojećih zakona.

Adekvatno i zadovoljavajuće rešavanje položaja izbeglica je važno zbog toga, da bi se sprečilo nastajanje društvenih, kulturalnih, etničkih, socijalnih i privrednih napetosti prouzrokovane nasilnom promenom nacionalnog sastava. Problemi koje prouzrokuju izbeglice, koji su se iz drugih krajeva zemlje i bivše Jugoslavije nastanili nekontrolisano u Vojvodini, pretežno u selima i gradovima nastanjenim Mađarima, često se ne mogu razrešiti, izazivaju napetosti, a za okruženje generišu društveno otrovne pojave. Sadašnju politiku i praksu u vezi izbeglica, način tretiranja pitanja izbeglica SVM ne može prihvatiti, a situaciju ne smatra zadovoljavajućom. Zameramo što rukovodstvo zemlje ni dalje nema takvu sveobuhvatnu strategiju u vezi izbeglica, koja ne ugrožava manjine.

SVM je više puta izrazio svoj stav, po kojem se protivi izgrađivanju planiranih stambenih naselja za izbeglice u selima i gradovima nastanjenim pretežno Mađarima, pošto trajno naseljavanje izbeglica na ovaj način u ovim prostorima veštački menja etničke proporcije.

Rešenje vidimo u tome, da se izbeglice uz međunarodnu pomoć vrate u svoja prvobitna mesta stanovanja, na rodnu zemlju, a ukoliko to nije moguće jer bi tamo možda bila povređena njihova ljudska prava, tada im treba obezbediti dom u naseljima uže Srbije, jer na područje uže Srbije dosad je nastanjeno neuporedivo manje izbeglica.
SVM ne jednom se bavio situacijom nakon nastajanja srpskih izbeglica sa Kosova, na područjima sa većinskim Mađarskim življem. Ustanovio je da su vojvođanski Mađari decenijama žrtve nasilnog naseljavanja koju vodi državna vlast. Nova kolonizacija ponovo u biti ugrožava Mađare u Vojvodini. Priliv srpskih izbeglica sa Kosova u vojvođanska naselja nastanjena Mađarima veštački menja postojeći etnički sastav, što je u suprotnosti sa međunarodnim normama. SMV kako u svim ranijim prilikama, i sada se najenergičnije suprostavlja nasilnom useljavanju, promeni postojećih etničkih proporcije povlašćeno zapošljavanje izbeglica, diskriminaciju na štetu ovdašnjih Mađara. Čvrstog smo ubeđenja naime da svako mora pronaći sreću na svojoj rodnoj zemlji.

IV. TROSTEPENA AUTONOMIJA

Od aktuelne republičke i vojvođanske vlade očekujemo ustavnu i zakonsku podršku zahtevima za autonomiju od strane SVM-a. Veoma važan deo u tome predstavlja Zakon o zaštiti manjina koji je usvojen u parlamentu državne zajednice Srbije i Crne gore. Dalji razvoj ovog zakona, njegova ugradnja u pravni poredak Republike Srbije i njegova svakodnevna primena je naš istaknuti cilj.

Personalna autonomija - u sistemu personalne samouprave ostvarujemo prava koja obezbeđuju sačuvanje našeg maternjeg jezika, kulture, obrazovanje, informisanje na maternjem jeziku, kao i sačuvanje našeg nacionalnog identiteta. U tom cilju nacionalna zajednica je izabrala svoj Nacionalni savet. Za njeno funkcionisanje Savez vojvođanskih Mađara kao inicijator i organizator osnivanja Nacionalnog saveta i politička organizacija koja ima najveći broj članova u Nacionalnom savetu Mađara, ima posebnu odgovornost prema mađarskoj nacionalnoj zajednici. I pored početnih poteškoća Nacionalni savet Mađara samostalno, odgovorno i sve efikasnije radi i obavlja svoje zadatke.

Naglašavamo, da u slučaju personalne autonomije najboljim rešenjem smatramo izbore sa posebnim biračkim spiskom, s time, da upis u birački spisak Mađara želimo ostvariti uz slobodni odabir identiteta i uz puno poštovanje principa dobrovoljnosti.

Daljni cilj nam je, da u Autonomnoj Pokrajini Vojvodini opštine sa mađarskom većinom i sa njima granična naselja sa većinskim mađarskim življem radi efikasnije zaštite i razvijanja nacionalnog identiteta formiraju Mađarsku okružnu samoupravu kao evropsku subregiju. Delokrug i krug ovlašćenja bi joj bila: usaglašavanje aktivnosti opština, teritorijalni razvoj, regionalna i prekogranična saradnja, zaštita okoline, socijalna briga, obezbeđivanje uslova za zvaničnu upotrebu mađarskog, srpskog i hrvatskog jezika, efikasnije organizovanje zdravstva, obezbeđivanje korišćenja nacionalnih simbola nacionalnim zajednicama, upražnjavanje prava davanja saglasnosti u toku imenovanja i razrešenja u Opštinskim, Okružnim i Trgovinskim sudovima, Opštinskim i Okružnim tužilaštvima, Okružnom sekretarijatu i mesnim odeljenjima MUP-a, inspekcijama i poreskim organima, kao i njihovih rukovodilaca.

U skladu sa prednjem, SVM dosledno stoji iza koncepcije autonomije, koja je je usvojena 1999. godine, po kojoj u Autonomnoj Pokrajini Vojvodini opštine sa mađarskom većinom i sa njima granična naselja sa mađarskom većinom radi efikasnijeg čuvanja i razvijanja identiteta nacionalne zajednice i stvarnog zastupanja njenih interesa stvaraju mađarsku autonomiju. Želimo, da našom sudbinom ne upravljaju drugi. U tom cilju legitimnim predstavnicima i organima nacionalnih zajednica treba obezbediti javna ovlašćenja i javne funkcije. Ostvarivanje mađarske autonomije je sa aspekta očuvanja nacionalnog identiteta životni interes, naročito na planu obrazovanja, kulture, informisanja i korišćenja jezika.

Imajući to u vidu, SVM zastupa principijelan stav, a to odražava njegovu spremnost, da u skladu sa idejama i principima koncepta autonomije razradi nova, konkretna rešenja nakon usaglašavanja sa većinskim narodom i partijama.
Udruživanje i saradnja lokalnih samouprava pomaže njihovom efikasnom funkcionisanju, potpunijem formulisanju i ostvarivanju interesa građana, koji žive na prostorima tog udruživanja, a to ni pod kakvim okolnostima ne ugrožava državnost Srbije i upravo zbog neposrednog ostvarivanja interesa čini bespotrebnim svako secesionističko nastojanje.

Autonomna Pokrajina Vojvodina unutar Srbije čini posebnu teritorijalnu autonomiju, koja je utvrđena Ustavom državne zajednice Srbije i Crne Gore. SVM podržava široku i stvarnu autonomiju Vojvodine kao razvijene, demokratske i decentralizovane Evro-regije sa zakonodavnim, izvršnim i pravosudnim funkcijama. U tom cilju se zalažemo za izmenu ustavnog položaja Vojvodine, koji će omogućiti, da građani pokrajine samostalno gazduju sa ovde proizvedenim dobrima, uplaćenim porezima i doprinosima. Većinu funkcija vlasti na nivou lokalne samouprave odnosno Vojvodine, treba regulisati pokrajinskim zakonima, uz obezbeđivanje potrebnih samostalnih javnih prihoda.
Široka samostalnost Autonomne Pokrajine Vojvodine, istini za volju, nije prvenstveno interes Mađara, ali je SVM svestan da je autonomija pokrajine zajednička stvar, pojedinačni interes svih građana koji ovde žive.

SVM se zalaže za uspostavljanje takve autonomne pokrajine, koja bi značila dosledno sprovođenje decentralizacije državne administracije, a ne samo izmeštaj centralizovane državne administracije. Smatramo besmislenim i štetnim svaki pokušaj koji umesto centralizovane republike želi stvoriti centralizovanu pokrajinu. U tako izgrađenoj autonomnoj Vojvodini, ukoliko i dalje ostanu sadašnje jedinice samouprava, opštine, zalažemo se za što skorije proširivanje ovlašćenja samouprava u donošenju pravnih akata i u izvršnoj vlasti.

U višenacionalnoj Vojvodini suživot, kao i zaštita manjina ima duge tradicije. Zbog toga na nivou pokrajinske vlasti zalažemo se za izradu takvih institucionalnih rešenja, koja garantuju poštovanje interesa Mađara i drugih nacionalnih zajednica. Na nivou Vojvodine mehanizme većinskog političkog odlučivanja tako treba korigovati da u slučaju pitanja koja se tiču manjina, većina ne može nametnuti volju manjinama. Pored nacionalnih samouprava ovakav mehanizam korekcije bi bio pravo na veto od strane narodnosti ili stvaranje zahteva za kvalifikovanom većinom. U pokrajinskoj vladi takođe na institucionalan način ili na osnovu obijačnog prava bi bila garantovana prisutnost narodnosti. Tako izgrađena autonomija pokrajine ostvaruje više ciljeva: garantuje poštovanje i sprovođenje specifičnih mađarskih interesa, istovremeno potpomaže integraciju zajednice i garantuje nesmetan razvoj čitave regije.

Osnovnu jedinicu lokalne samouprave čine naselja, opštine i gradovi. SVM podržava zamisao, po kojoj zadatke i ovlašćenja lokalne samouprave reguliše Ustav, okvirni zakon Republike i odgovarajući Zakon Skupštine Vojvodine, u skladu sa pozitivnim iskustvima drugih zemalja i međunarodnih sporazuma, koji se odnose na lokalne samouprave.

Sledeći svoje osnovne političke principe, SVM se zalaže za ostvarivanje moguće najšire autonomije opštinskih samouprava i maksimalnu decentralizaciju centralne vlasti i to smatra osnovom biti samouprave. U skladu sa principom supsidijarnosti želi obezbediti učešće građana mesnih zajednica i naselja u donošenju svih onih odluka, koja utiču na njihov život. Radu u samoupravama u onim opštinama, u kojima je na vlasti, SVM se želi prihvatiti uz čvrstu saradnju sa stanovništvom, uz punu otvorenost i transparentnost. Izabrani funkcioneri SVM-a u samoupravama čitav svoj javni rad obavljaju poznavajući program, statut i druga prihvaćena dokumenta i u njihovom duhu. Mesne, okružne, opštinske i gradske organizacije SVM-a i zaposleni u samoupravama čvrsto sarađuju u cilju ostvarivanja programa organizacije. U skladu sa prihvaćenom ulogom u zaštiti interesa, u radu u samoupravama u svim slučajevima usaglašavaju interese naselja, stambene zajednice sa interesima drugih nacionalnih zajednica, koji tamo žive. Izgrađuju dobre odnose i sarađuju sa Crkvama.

Podržavamo puno izgrađivanje i jačanje lokalnog samoupravljanja. U tom cilju smatramo važnim stvaranje zakonskih, institucionalnih i finansijskih garancija za lokalno samoupravljanje i lokalnu demokratiju, i zalažemo se za dosledno sprovođenje principa supsidijarnosti.

Borićemo se, da lokalne samouprave raspolažu sopstvenom imovinom i sopstvenim prihodima da bi mogli zadovoljiti zajedničke potrebe građana.
SVM podržava efikasne vidove udruživanja opštinskih samouprava, regionalne i međunarodne saradnje. U okviru reforme državne uprave zalaže se za reorganizaciju opštinskih uprava, i posvećuje posebnu pažnju stvaranju mikroregija i za jačanje privredne regije, čime se dolazi do stvaranje takve politike razvoja privrede i institucija, koja uzima u obzir specifično istorijsko nasleđe privrednih, geografskih i kulturnih područja Vojvodine, potrebe nacionalnih zajednica, koji ovde žive kao i njihove tradicije u osnivanju i funkcionisanju institucija.

V. ODRŽAVANJE NACIONALNOG IDENTITETA

U održavanju nacionalnog identitea, u sačuvanju mađarskog identiteta vojvođanskih Mađara SVM svoj program gradi na četiri stuba: na korišćenju maternjeg jezika, na obrazovanju, na sistemu institucija u kulturi i prosvećivanju i na medijskoj strategiji.

Korišćenje maternjeg jezika

SVM pridodaje poseban značaj obezbeđivanju mogućnosti širokog korišćenja mađarskog jezika u javnom životu. Energično će se suprostaviti svim onim idejama, merama i praksi, koje su usmerene na potiskivanje mađarskog jezika iz javnog života, državne i opšte uprave i pravosuđa. Shvatajući, da "narod živi u svom jeziku", svesno se borimo protiv toga, da naš jezik živi samo između četiri zida, u krugu porodice i prijatelja, ili na pijaci, jer je osuđen na propast taj jezik, koji je nepogodan za službeno i javno komuniciranje. Zbog toga smatramo istaknutim zadatkom stvaranje pravnih, institucionalnih i materijalnih mogućnosti za zvaničnu upotrebu mađarskog jezika.

Borimo se za to, da mađarski jezik bude u zvaničnoj upotrebi u svim onim teritorijalnim samoupravama, u kojima odnos mađarskog življa premašuje 5% ili njihov broj premašuje cifru od 2.000 lica. U svim ovim teritorijalnim zajednicama, u svim organima opšte uprave mora se garantovati i pismena i usmena komunikacija na mađarskom jeziku, kao i sprovođenje sudskih i upravnih postupaka. Takođe treba garantovati izdavanje javnih isprava i ispisivanje javnih natpisa na mađarskom jeziku. Radi dosledne primene nabrojanih prava predlažemo posebno nagrađivanje službenika koji posao obavljaju na dva jezika zatim jezičko i stručno osposobljavanje. Onim samoupravama u kojima je više jezika u zvaničnoj upotrebi zakonom bi trebalo obezbediti posebne izvore sredstava za pokrivanje opravdanih troškova višejezičnog rada. Pored već spomenutih pravnih i institucionalnih okvira smatramo važnim i to da u javnom razmišljanju treba jačati svest o pravima, potrebama i značaju sveobuhvatnog korišćenja maternjeg jezika u svim sferama života. Smatramao važnim da mađarski jezik pored zvanične upotrebe bude ravnopravno prisutan u trgovini i u privredi. Potrebno je da učesnici privrednog života korišćenjem više jezika izraze svoje poštovanje prema mađarskim potrošačima. Mogućnostima koje pružaju institucionalni okviri i sredstva javnih informisanja, trebamo jačati u našim sunarodnicima potrebu za korišćenjem maternjeg jezika, naglašavamo njegov značaj i razgarađujemo postojeće prepreke, koje su deo manjinskog bitisanja i teškog istorijskog nasleđa.

Za korišćenje mađarskog jezika u životu zajednica potrebni su stručnjaci koji dobro poznavaju mađarski jezik i stručnu terminologiju na mađarskom jeziku. Zbog toga smo odredili kao cilj proporcionalnu zastupljenost Mađara u krugu državnih činovnika: u uredima, na sudovima, na policiji, itd. Pored toga podržavamo to da poznavanje mađarskog jezika bude uslov za zasnivanje radnog odnosa u slučaju svakog javnog službenika, koji u svom radu komunicira sa strankama mađarske nacionalnosti.
Stručnjaci koji su završili školovanje na domaćim visokoškolskim ustanovama i koji govore mađarski, najefikasnije bi mogli osvojiti stručnu termonologiju na mađarskom jeziku putem osposobljavanja pomoću lektorata tih fakulteta.

Obrazovanje

Radi sačuvanja našeg jezika, kulture i identiteta u vezi obrazovanja na mađarskom jeziku u Vojvodini naša nacionalna zajednica traži pravo na autonomno donošenje odluka. Principe i očekivanja vojvođanske mađarske obrazovne autonomije označavaju sledeće tačke:

Polazeći od autohtonosti i brojnosti vojvođanskih Mađara smatraju prirodnim i opravdanim zahtev za obrazovanje na maternjem jeziku i mađarskom duhu od obdaništa do univerziteta radi sačuvanja nacionalnog identiteta i svog opstanka.
Samo obrazovanje i vaspitanje u celosti na maternjem jeziku i mađarskom duhu može održati, obnavljati i jačati mađarsku zajednicu. Takvo obrazovanje i vaspitanje se može ostvariti prvenstveno u samostalnim ustanovama na mađarskom obrazovnom jeziku od obdaništa do univerziteta.
Samo intelektualna elita koja je osposobljena na rodnoj zemlji i stvaranje institucionalnih okvira visokoškolskog obrazovanja na mađarskom jeziku može dugoročno obezbediti dopunjavanje naših stručnjaka i intelektualaca, sačuvanje identiteta i kulturnog nasleđa vojvođanskih Mađara, a time i samoodržavanje naše zajednice. Institucionalni okvir vojvođanskog mađarskog visokoškolstva bi bio samostalan vojvođanski mađarski univerzitet.
Osposobljavanje pedagoga u skladu sa potrebama vojvođanskih Mađara znači celovito obrazovanje vaspitača na maternjem jeziku, zatim nastavnika na univerzitetskom nivou, dvosmerno obrazovanje profesora za osnovne škole na mađarskom jeziku kao i za srednje škole.
Našim obrazovnim ustanovama na svim nivoima potrebni su nastavni planovi i udžbenici, koji udovoljavaju pedagoškim, jezičkim i estetskim principima, koji su napisani u mađarskom duhu, koji poštuju mađarske tradicije i koji decu uče mađarskom identitetu i ljubavi prema rodnoj zemlji. Nastavni planovi moraju obezbediti prohodnost za nastavak učenja bilo u Srbiji bilo u Mađarskoj. Prvenstveno se moramo oslanjati na udžbenike koji su napisali vojvođanski autori na mađarskom jeziku, ali polažemo pravo i na uvoz udžbenika iz Mađarske kao i na druge vidove saradnje sa izdavačima udžbenika iz Mađarske.
Polazeći sa jedne strane od prvorazrednog značaja obrazovanja i vaspitanja u sačuvanju nacionalnog identiteta i održavanja zajednice, a sa druge strane od prava na opstajanje zajednice vojvođanskih Mađara, pravo upravljanja vojvođanskim mađarskim sistemom obrazovanja pripada nacionalnoj zajednici vojvođanskih Mađara i to njenom legitimnom telu, Nacionalnom savetu Mađara. Osnivačka prava ustanova čiji je osnivač država, trebaju pripasti najvišem organu personalne autonomije, Nacionalnom savetu Mađara.
Zalažemo se za takav sistem finansiranja, koji bi garantovao vojvođanskim mađarskim obrazovnim institucijama dodelu sredstava koja bi bila u skladu sa našim učešćem u ukupnom stanovništvu i koji bi putem Nacionalnog saveta Mađara značio direktno finansiranje. Ukoliko bi naša brojnost dovela u nepovlašćenu situaciju naše ustanove u odnosu na odgovarajuće ustanove na srpskom jeziku, tada polažemo pravo na regulativnu koja je u duhu pozitivne dikriminacije.
Rešenje pitanja andragogije (obrazovanja odraslih) na mađarskom jeziku u vidu doobuke i prekvalifikacije pogađa mnoge stanovnike i ne može se više odlagati. Interes naše zajednice je da dalje školujemo one koji su rano izašli iz sistema obrazovanja a da nezaposlene prekvalifikujemo prema potražnji na tržištu radne snage.
Razvijene evropske države Evropu žele razviti u ekonomiju sa najdinamičnijem razvojem u svetu, koja se zasniva na znanju. U tome istaknutu ulogu dobija učenje do kraja života. U tom smislu, potstičemo mlade koji su završili visoko školstvo, da se prihvataju specijalizacije, obrazovanja koje znači drugu diplomu odnosno sticanja magistarskog i doktorskog zvanja. Za vojvođanske Mađare koji žive razuđeno i u mnogim malim zajednicama uključivanje u sistem dopisnog školovanja pruža velike mogućnosti za nastavak školovanja.
Podržavamo mogućnost da se u mreži vojvođanskih mađarskih obrazovnih ustanova pored ustanova čiji je osnivač država, pojave i ustanove čiji su onivači crkve, fondacije i privatna lica.
Radi prohodnosti prema obrazovnoj mreži na srpskom jeziku potrebno nam je obrazovanje i učenje srpskog jezika efikasno i na što višem nivou kao i izdavanje dvojezičnih svedočanstava i diploma.
Tražeći ukidanje negativne diskriminacije proteklih decenije u studenstskim domovima Vojvodine trebamo se izboriti za princip pozitivne diskriminacije i da se odnos studenata mađarske nacionalnosti podigne na nivo koji odgovara učešću vojvođanskih Mađara u celokupnom stanovništvu. Razvojni programi studentskog centra u Subotici i Mađarskog visokoškolskog kolegija u Vojvodini žele omogućiti pružanje usluga brojnim mađarskim studentima.
Najvažniji preduslov za očuvanje nacionalnih identiteta malobrojnih mađarskih zajednica, koje žive u dijasporiji i koje bez spoljne pomoći više nisu u stanju na organizovanje koje omogućuje samoodržavanje i koje u okvirima pojačanog pritiska za asimilaciju žele sačuvati mađarski identitet, jeste obrazovanje na maternjem jeziku. U cilju određivanja zasnovanih razvojnih ciljeva potrebno je razraditi sveobuhvatan program za dijasporu, koji bi sadržavao mrežu škola i kolegija na mađarskom obrazovnom jeziku u centrima dijaspore zatim programe za negovanje maternjeg jezika u osnovnim školama koje rade u naseljima u dijaspori.
Potrebno je da zajedno sa onima koji iz zemlje i inostranstva dodeljuju stipendije razradimo novi sistem stipendiranja vojvođanskih Mađara za visokoškolsko obrazovanje. Prilikom dodele stipendija koje omogućavaju nastavak školovanja u Mađarskoj naglašeno bi trebalo uzeti u obzir interese zajednice vojvođanskih Mađara, prvenstveno taj naš zahtev da se sveže diplomirani stručnjaci vrate kući. U stipendiranju podržavanje učenja u zemlji trebalo bi da dobije veći prostor prvenstveno u slučaju onih koji su osnovnu i srednju školu završili na mađarskom jeziku i ukoliko bi školovanje nastavili na srpskom jeziku i mađarsku terminologiju svoje struke bi trebali osvojiti putem jezičkih lektorata i doškolovavanja u Mađarskoj. Trebalo bi iznaći mogućnosti efikasnije podrške učenika u zemlji, a koordinacija rada udruženja učeničke pomoći bi mogla učiniti efikasnijom učeničku pomoć.
Brigu o talentima iz civilne sfere trebalo bi podići na viši stručni nivo i premestiti u nadležnost obrazovnih ustanova. Gimnaziji za negovanje talenata u Subotici i Senti imaju zadatak da pronalaze mlade mađarske talente po Vojvodini i da organizuju brigu o njima. Naučne učeničke konferencije i kolegij mađarskog visokog školstva u Vojvodini razradili su koncept tutorijalnog stipendiranja a taj koncept bi bio odgovarajući okvir za pronalaženje talenata u visokom školstvu, kao i za brigu o njima.
Dalji razvoj pedagoškog rada i stručnog usavršavanja profesora bi dobio novi polet, ukoliko bi se u okviru ministarstva obrazovanja formirao samostalni mađarski obrazovni okrug, dok bi školama u dijaspori mogli efikasno pomoći obrazovni saveti, koji funkcionišu u mađarskim obrazovnim centrima.
SVM čini sve da bi mladi Mađari Vojvodine nastavili školovanje. Zalažemo se prvenstveno za učenje u domaćim obrazovnim ustanovama, ali je i to potrebno da se primenom rešenja koja obezbeđuju povratak omogući školovanje naše dece u inostranstvu. Činimo to svesni da se samo pomoću raznovrsno obrazovanih stručnjaka koji raspolažu sa evropskim navikama saznanjima i civilizacijom, može sprečiti dalja erozija naše nacionalne zajednice, dalje smanjivanje njene konkurentnosti i gubitak pozicija u nauci, kulturi, informisanju, obrazovanju, zdravstvu, u rukovođenju privrede i finansijama, odnosno svuda gde se traži osposoblajenost i stručnost.
U skladu sa principima Evropske unije moramo se truditi da prepolovimo broj onih mladih koji završe srednje obrazovanje a ne nastavljaju svoje školovanje.
Domaći pravni sistem obezbeđuje punu samostalnost višim školama, faktultetima i univerzitetima u nostrifikaciji diploma stečenih u inostranstvu. Imajući u vidu preporuke Evropske unije da se diplome stečene na osnovu sličnih programa nostrifikuju bezuslovno kao i da država – prihvatnica samo u tom slučaju traži dopunske ispite ako postoje znatne razlike u vremenu i sadržini obrazovanja, smatramo potrebnim potpuno ugrađivanje ovih preporuka i u domaći pravni sistem.

Sistem ustanova kulture i opšteg prosvećenja

U srži opstajanja Mađara kao nacionalne zajednice jeste kultura. Važan preduslov za sačuvanje našeg identiteta i obogaćivanja naše kulture kao i jačanje mađarske duhovnosti jeste stvaranje sistema autonomnih mađarskih ustanova.

Potrebna nam je takva zajednička kultura, u kojoj čovek nije prinuđen da živi prema stranim uzorima, u kojoj ne rizikuje svoju unutrašnju sigurnost i lični život, u kojoj može ispoljiti svoje potrebe, identitet i stemljenja.
U sklopu odnosa informatičkog društva opstajanje i bogaćenje nacionalne kulture vojvođanskih Mađara zahteva takvu kulturnu politiku, koja podjednako podržava kulturu knjiga i kulturu računarske mreže, s tim više, jer Internet pruža izvanredne mogućnosti za njegovanje manjinskih jezika. U uslovima informatičkog društva i svuda prisutne multikulturalnosti nacionalna kultura može biti samo otvorena kultura koja je prijemčiva na spoljne uticaje, koja je u stanju sve to permanentno obraditi i integrisati, koja svoj idenditet ne štiti u nepromenljivosti, nego ga razrađuje u svesnom obnavljanju i sintezi.
Organizovanje u kulturi, koje obuhvata našu nacionalnu zajednicu, a koja najčešće ima svojstva pokreta igra veoma važnu ulogu u sačuvanju kulture, naučnog života, tradicija, maternjeg jezika i identiteta. Istovremeno je važno da 2003.g. izgrađeni insitut za kulturu vojvođanskih Mađara izvrši svoju ulogu. Institut zajedno sa već postojećim naučnim društvima, strukovnim udruženjima i udruženjima i organizacijama amaterskog kulturnog pokreta, u svim područjima kulture i nauke u kojima u dogledno vreme ne postoje šanse za osnivanje isključivo mađarske ustanove (biblioteke, muzeji, istorijski arhivi, zaštita spomenika kulture) mora se prihvatiti koordinacije i organizovanja toga rada, ali radi pomoći radu mesnog prosvećivanja i izvršavanju regionalnih zadataka mora preuzeti zadatak savetodavne funkcije i usluga na području čitave Vojvodine.
U okvirima manjinskog bitisanja kroz informatički sistem javnog prosvećenja mogao bi dobiti novu – a ne samo virtualnu – realnost naš specifičan kulturni identitet. Nacionalna kultura vojvođanskih Mađara je istovremena kultura manjine, kultura dijaspore, većinska kultura, velegradska kultura i kultura malih naselja. Za integrisanje, obogaćivanje, širenje, čuvanje a i otvaranje jedne takve kulture prema drugima Internet može biti idealno sredstvo.
Radi rešavanja materijalnog položaja postojećeg sistema institucija SVM uz uključivanje samouprava prihvata takvo lobiranje, koje obezbeđuje potrebna sredstva za finansiranje i razvoj institucija iz najrazličitijih izvora.
U cilju naše kulturne obnove kao i povećanja naših šansi za opstanak, svakako se zalažemo za stvaranje samostalnih mađarskih institucija. Smatramo naročito važnim stvaranje takvih institucija, koja imaju samostalan status, samostalno upravljanje i samostalni budžet kao što je vojvođansko narodno pozorište Mađara i drugih institucija u službi celovitosti našeg manjinskog bitisanja.

Medijska strategija

U pojedinim delovima informisanja na mađarskom jeziku u Vojvodini u zadnjih nekoliko godina uočili smo pozitivne promene, no unatoč tome ne možemo biti zadovoljni sa situacijom. S toga:

Savez vojvođanskih Mađara i nadalje zahteva da se vojvođanska mađarska sredstva javnog informisanja u celosti pored objektivnog informisanja prihvate negovanja duhovnih i kulturnih vrednosti zajednice Mađara kao i sačuvanja nacionalnog identiteta.
SVM se zalaže za stvaranje autonomnog sistema mađarskog informisanja a unutar toga u svom upravljanju i sa aspekta finansija stvaranje institucija mađarskog javnog informisanja sa nezavisnim statusom.
Informisanje mora biti ne samo u jeziku nego i u duhu mađarski, a istovremeno se mora truditi na sačuvanje evropejnosti našeg naroda.
Za stavaranje vojvođanske mađarske medijske mreže, potrebno je da pisana i elektronska štampa vojvođanskog značaja pređe u nadležnost Nacionalnog saveta Mađara. A ako se to desi i dalje ćemo se zalagati da delatnost novinara bude oslobođena svakog uticaja, da bude nezavisna, a da unutar ovih medijskih organa bude prostora za samoorganizovanje.
Od države treba zahtevati slobodno raspolaganje sredstvima koja su namenjena informisanju na mađarskom jeziku, a istovremeno se treba koristiti i sa drugim vidovima materijalnog osamostaljivanja (sredstva samouprava, zemlje matice i sredstva fondacija).
U vezi privatizacije koja je započeta u informisanju, NSM ima zadatak da prati eventualnu privatizaciju mađarskih javnih medija, da slučajno ishod toga ne šteti vojvođanskom mađarskom javnom informisanju.
Vojvođansko mađarsko javno informisanje mora se sastojati od sledećih elemenata: dnevni list(ovi), politički i porodični nedeljnici, omladinski i dečiji listovi, 24-časovna radio emesija na srednjem i ultrakratkom talasu, zatim celodnevni pokrajinski TV-program usklađivanjem centralnih i regionalnih-mesnih studija. Sve to ne dovodi u pitanje pravo i mogućnost osnivanja drugih, ne javnih sredstava informisanja.
Umesto centralizovanog informisanja novi sistem treba razraditi kao decentralizovani model u kojem pored sadašnjih centara, Novog Sada i Subotice obezbeđujemo mesta svim onim opštinama u Vojvodini, u kojima se oseća potreba za informisanje na mađarskom jeziku. Unutar toga treba posvetiti posebnu pažnju razvoju mađarske štampe, radija i televizije lokalnog karaktera, kao i alternativnom informativnom delovanju: izgrađivanju računarske mreže informisanja.
Reorganizovani vojvođanski mađarski mediji ne treba da informišu samo Mađare u Vojvodini, nego i većinski narod mora permanentno informisati o temama koje se tiču Mađara. Time možemo preduprediti da oni koji ne žele dobro da poluistinama ili namernim iskrivljavanjem istine budi srpski narod protiv Mađara. Nije manje važno da sa temama koje se tiču naše manjinske zajednice, budemo prisutni u medijima zemlje matice i međunarodnim medijima. Zbog toga pored izgrađivanja sopstvenog sistema informisanja moramo izgraditi informativne veze sa nezavisnim medijima u Srbiji, u Mađarskoj i sa međunarodnim medijima.
Radi efikasnijeg ostvarivanja namera iz prethodne tačke u okviru sistema vojvođanskog mađarskog informisanja, kao poseban segment treba formirati mađarsku novinsku agenciju u Vojvodini.
Tehnička opremljenost vojvođanskih mađarskih medija često je nezadovoljavajuća, a kadrovska popuna i dalje nerešena. Nadležna komisija NSM uz pomoć udruženja mađarskih novinara Vojvodine mora sačiniti pregled sadašnje tehničke opremljenosti i kadrove predskazujući buduće potrebe, a zatim uključivanjem domaćih i stranih obrazovnih institucija i stručnjaka treba prionuti organizovanom obrazovanju i stručnom usavršavanju neophodnih stručnih kadrova (novinari, operateri, tehničko osovlje, itd.) i treba da formuliše predloge za eliminisanje tehničke zaostajalosti.

VI. ODNOSI SA CRKVAMA

Savez vojvođanskih Mađara se zalaže za potpuno sprovođenje slobode veroispovesti i slobode mišljenja, za ostvarivanje principa sekularne države i za poštovanje autonomije crkava. Istovremeno je otvoren prema svakoj crkvi i veri, poštujući slobodu veroispovesti svojih članova.

SVM dosledno prihvata sistem vrednosti hrišćanstva i njegovog sistema vrednosti koji doprinosi sačuvanju zajednice.

Savez vojvođanskih Mađara odbacuje svako takvo stremljenje koje ima za cilj da bilo koja crkva pored svoje osnovne opredeljenosti traži za sebe neku držvanu formu ili zadatke, znači da postane državna organizacija. Istovremeno odbacuje i takvo stremljenje da država ispuni misiju crkava.

Istorijske crkve smatramo faktorima od posebnog društvenog značaja, faktorima koji stvaraju i nose vrednosti i koje čuvaju zajednicu, s toga želimo stvoriti prostor da i u životu nacije ispuni svoju ulogu i službu, da u razvoju i čuvanju moralnih ciljeva uvek i na svakom mestu obezbedimo podršku protiv napadajućih stremljenja.

Cenimo ulogu crkava u sačuvanju nacionalnog identiteta i negovanja naših tradicija. Pored toga smatramo prirodnom ulogu istorijskih crkava u aktivnostima sa viševekovnom tradicijom vojvođanskih Mađara u izgrađivanju društva, javnog života, obrazovanja i vaspitanja, negovanja maternjeg jezika, kulturalne socijalne i porodične brige. Zbog toga smatramo važnim stalnu saradnju i održavanje izgrađenih odnosa u stavaranju zajedničkih strategija i programa za društveno organizovanje.

U svojoj političkoj delatnosti SVM se zalaže za povraćaj prava svojine nacionalizovane i oduzete imovine crkava, a ukoliko to nije moguće, za puno i pravično obeštećenje. Zalažemo se za ponovno uspostavljanje ukinutih crkvenih institucija, za stvaranje uslova njihove delatnosti, za zajedničku i državnu podršku monaškim redovima. Takođe podržavamo da crkve mogu osnovati svetovne obrazovane i socijalne ustanove, koje ukoliko ispunjavaju javne potrebe, da ih država materijalno pomaže. To smatramo za preduslovom uspostavljanja slobode veroispovesti.

U interesu postizanja gornjih ciljeva SVM podržava dijalog crkava i nove demokratske vlasti, jer smo ubeđeni da mir i red se može služiti samo takvom demokratskom politikom koju karakterišu iskrenost, strpljivost, istina, umerenost i bogobojaznost.

VII. SOCIJALNA POLITIKA, ZDRAVSTVO, ZAŠTITA PORODICE I DECE

Prioritet naše socijalne politike je poboljšanje položaja omladine, porodica sa više dece i penzionera. Na planu socijalne politike se zalažemo za sprovođenje privredno-socijalnih mera. Naš cilj je postizanje socijalne sigurnosti, obezbeđivanje životnog minimuma, sprečavanje opšteg osiromašenja, ublažavanje tereta ljudi sa malim prihodima. Borimo se za izgradnju takvih političko-privrednih odnosa, u kojima zaposleni za svoj rad dobijaju pristojnu zaradu i u kojima intelektualni rad dobija puno priznanje. Hrabrimo formiranje malih i srednjih preduzetništava radi stvaranja novih radnih mesta. Svojim zadatkom smatramo poboljšanje sistema pomoći oniim početnicima, koji se nakon završetka svoga školovanja ne mogu zaposliti.

SVM namerava voditi prepoznatljivu i doslednu politiku u zaštiti porodice i takvu demografsku politiku s tim više jer mađarske porodice u Vojvodini najviše razgrađuju činioci savremenih socijalnih pojava.

Među teškim privrednim okolnostima najmanje što možemo učiniti u interesu povećanja broja rađanja i vaspitanja dece jeste rad na prosvećivanju. uz pomoć zemlje matice želeli bi smo obezbediti specijalističko pripremanje naših stručnjaka za formiranje službe i mreže za pomoć porodicama. Zalažemo se da nam deca dečiji dodatak dobijaju samim rađanjem i sa inicijativom tog karaktera se obraćamo državnim organima, tražeći izmenu zakona.

Podržavamo svaku ideju koja obezbeđuje pogodnosti porodicama sa više dece. U okvirima nadležnosti lokalnih samouprava velikim porodicama obezbeđujemo povlastice (jeftinije naknade za komunalije, povlastica u gradskom saobraćaju, besplatna učila i ishrana u obdaništima-školama).

U selima sa manjim brojem stanovnika i u dijaspori želimo obezbediti deci putujuće obdanište. U tom cilju želimo usko sarađivati sa obrazovnim, zdravstvenim i pravnim institucijama, kao i sa istorijskim crkvama.

Mladi se i dalje bore sa teškim stambenim problemima. Prioritetom socijalne politike smatramo aktivnosti na poboljšanju stambene situacije, a smatramo urgentnim obezbeđivanje povoljnih uslova za stambene kredite mladima i početnicima.

Razvojem preduzetništva, znači izradom programa za stvaranje radnih mesta treba da obezbedimo mogućnost ponovnog nastajanja naših sela i velikih opština u kojima se smanjuje broj stanovnika. Obaveza nam je mobilizacija svih domaćih i inostranih izvora za oživljavanje i obnavljanje naših sela, naselja, velikih opština, da omogućimo povratak onih naših sunarodnika koji su se iselili i da sprečimo etničko pogoršanje naše nacionalne zajednice.

Učinićemo sve što je u našoj moći da rešimo probleme starih, a radi poboljšanja materijalnih uslova starih, zalažemo se za povećanje realne vrednosti penzija. Činimo to zbog toga da bi smo zaštitili naše stare sunarodnike od osiromašenja, od samoće i od staračke besperspektivnosti. Podržavamo svaku taku inicijativu koja je u službi pomoći onima, kojima je to društveno potrebno. Ta podrška može biti državna, humanitarna, crkvena, ali i privatnog karaktera.

SVM posvećuje posebnu pažnju razrešavanju problema ljudi sa posebnim potrebama. Smatramo potrebnim takvu regulativu i aktivnost, koja će stvoriti iste šanse za ljude sa posebnim potrebama i SVM će učestvovati u takvom edukativnom programu, kroz koji će se društvo upoznati sa brigama ljudi sa posebnim potrebama i pomoći u izgrađivanju odgovarajuće društvene solidarnosti.

SVM se zalaže za modernizaciju zdravstvene brige i za njegovo stvarnu reformu. U okrivu toga se zalažemo za redefinisanje okruga u sistemu društvenog, zdravstvenog i invalidskog osiguranja i punu autonomiju tih sistema u Vojvodini. U ovim oblastima su potrebne suštinske promene, koje bi obezbeđivale građanima mogućnost da formiraju potpuno samostalni, na području Vojvodine čak i više sistema osiguranja. Ovi sistemi osiguranja bi pridržavajući se principa društvene pravednosti i pravičnosti u celosti bi raspolagali sa pravom preraspodele sredstava uplaćenih doprinosa.

SVM želi sprovesti pravo sveobuhvatne slobode izbora lekara. Zalaže se za svaku takvu inicijativu pomoću koje se može sprečiti odliv lekara, a naročito mladih lekara. Smatamo urgentnim reformu društvenog osiguranja. Ne smatramo državnim monopolom društveno osiguranje i podržavamo stvaranje organizacija samopomoći od strane civilnog – građanskog društva.

Smatramo svrsishodnim i podržavamo formiranje mreže pomoći porodicama i zdravstvene brige na osnovu usaglašavanja sa zemljom maticom i potrebama naše nacionalne zajednice, uz institucionalnu, crkvenu i karitativnu pomoć.

SVM smatra da sadašnji teški nedostaci socijalne i zdravstvene zaštite ne mogu se rešiti bez formiranja jedne efikasne dobrovoljačke mreže, koja bi imala zadatak pružanja pravne i zdravstvene pomoći, zbrinjavanje samačkih bolesnika, duhovna briga o bolesnicima, rasčišćavanje pitanja modernog planiranja porodice, kao i borba protiv bolesti zavisti.

VIII. OMLADINSKA POLITIKA

Vojvođanskoj mađarskoj omladini su potrebni legitimni predstavnici, samostalne i nezavisne organizacije, kao i omladinske grupacije koje bi se formirale pod pokroviteljstvom različitih obrazovnih, kulturni, crkvenih i drugih nevladinih ustanova. SVM vojvođansku mađarsku omladinu smatra sposobnim da svoju sudbinu uzme u svoje ruke, smatra jednom karakterističnom kategorijom, priznavajući njeno pravo da omladina svoje ciljeve prati i postiže sopstvenim putem i sopstvenim sredstvima.

Zbog toga podržava njihovu aktivnost. Istovremeno prihvata i zalaže se za zajednički nastup sa omladinskim organizacijama.

Ovaj odnos se ostvaruje na osnovu i u vidu uzajamnog poštovanja, usko sarađivajući u razrešavanju nastalih problema. Na lokalnom nivou između mesnih i okružnih oraganizacija SVM-a i omladinskih grupa stvaraju se sličnih odnosi. SVM svoje mesne, okružne, opštinske i gradske organizacije pospešuje u tom pravcu, da u svoj rad uključe što veći broj mladih i predstavnike omladinskih organizacija. U tom smislu kao najpopularniji organ za zastupanje interesa vojvođanskih Mađara podržava formiranje najrazličitijih omladinskih organizaca, pomaže njihov rad da bi život mladih bio što raznovrsniji. Sa aspekta razmišljanja o perspektivama za SVM je od strateške važnosti izgrađivanje kulturnog prostora omladine, koji obuhvata sve kategorije mladih.

Da bi se mladi lakše uklopili u društvo i da bi postali važni faktor, potrebno je obezbediti raznovrsno, elastično i savremeno obrazovanje, materijalnu i socijalnu podršku onim mladima, koji nastavljaju svoje školovanje, zasnivaju porodicu i početnici su u svojoj profesiji, a naravno potrebno je i organizovani rad koji obuhvata i ostvaruje pojedinačne inicijative. Istovremeno to uklapanje se ne može zamisliti bez stvaranja uslova za obrazovanje na maternjem jeziku, za ispoljavanje specifičnog i savremenog identiteta, i uslova za kulturno ispoljavanje. Zbog toga podržavamo i prihvatamo sve one omladinske organizacije koje deluju u nabrojanim ciljevima. Predstavnici mladih su partneri i u aktivnostima SVM-a i u donošenju odluka. U tom smislu mlade proporcionalno njihovom broju i drušvenom značaju na svim nivoima uključujemo u rad rukovodećih tela Saveza vojvođanskih Mađara.

Savez vojvođanskih Mađara je privržen ideji da se razradi i prihvati takav koncept odbrane, koji se ispoljava u stvaranju profesionalnog sastava vojske. Sve dotle dok se ovaj koncept u celosti ne ostvari, zalažemo se za dalje skraćivanje trajanja vojnog roka, kao i doslednu primenu mogućnosti civilnog služenja vojne obaveze. Smatramo posebno važnim da vojvođanski mladi, a u slučaju mladih vojvođanskih Mađara obaveznim da vojni rok služe na rodnoj zemlji, znači da vreme služenja vojne obaveze provedu na području Vojvodine.

SVM smatra izuzetno važnim društvenu integraciju mladih vojvođanskih Mađara. Zajedno i programski se borimo da prvenstveno mladu inteligenciju dovedemo u situaciju u držvanoj upravi, u samoupravama, u javnoj sferi ali i na svim nivoima privrednog žitova. Sa aspekta opstajanja i razvoja naše nacionalne zajednice je nezaobilazno važno naš odnos prema mađarskoj omladini, izgrađivanje valjane omladinske politike. Omladinske manifestacije, koje je podržao SVM, pospešili su aktivnost mađarske omladine i imali pozitivan uticaj na njihovu pojavu u javnom životu. Zbog toga i nadalje ćemo podržavati učešće naših mladih u javnom životu zajednice i aktivnom uključivanje mladih u raspravljanje društvenih i javnih pitanja.

U stvaranju psihički i fizički zdrave, stvaralačke omladine masovni sport i raznovrsne sportske mogućnosti su od posebnog značaja. U našoj rodnoj zemlji sport ima bogate i plemenite tradicije, i gradeći na tome svesno i institucionalizovano ćemo raditi na popupularizaciji sporta među mladima. Plemenito sportsko nadmetanje je pored izgrađivanja zdravog takmičarskog duha pogodno i na držanje mladih na udaljenosti od brojnih štetnih bolesti zavisti današnjice. U tom interesu ćemo naše sportske objekte učiniti pogodnim za zadovoljavanje potreba i jačaćemo sportske aktivnosti učeničke omladine. U tome istaknutu ulogu imaju samouprave kojima upravlja SVM.

Sport i sportski uspesi dokazano pomažu samopoštovanju, postizanju poštovanja odnosno stvaranju takvog dobrog raspoloženja, koje daje smisao i vrednost ostajanju na rodnoj zemlji. Smatramo neizbežno važnim stvaranje uslova za bavljenje sportom, koji će garantovati kvalitet, uspeh, rezultate i karijeru. Važan zahtev jačanja našeg nacionalnog samopoštovanja jeste to da se mladi mogu ponovo koristiti ovim mogućnostima uznapredovanja.

IX. PRIVREDNA I POLJOPRIVREDNA POLITIKA

U toku osamdesetogodišnje manjinske sudbine vojvođanski Mađari su pored tereta maćehinskog manjinskog bitisanja više puta su morali podnositi posledice privrednog i opštedruštvenog potiskivanja na periferiju. Neposredno nakon Trijanona zajednicu je napustio značajan sloj građanske inteligencije, zatim je došla agrarna reforma 1921. godine, koja siromašnim seljacima i malokućanim Mađarima nije donela ništa, a naše zemljoposednike je lišila njihovih imanja. Četrdesetih godina ponovljeno je materijalno upropašćavanje. Razvoj šezdesetih, sedamdesetih i osamdesetih karakterisalo je formiranje novog sloja inteligencije, zatim je došla miloševićevska mora, koja je po kozna koji put dovela našu nacionalnu zajednicu na periferiju društva. Sprovedena je planirana etinička čistka u rukovodstvima preduzeća i ustanova, u državnoj i opštoj upravi, u pravosuđu, u sastavu policije i vojske, kao i u srednjem i visokom obrazovanju.

Ovaj proces nakon dolaska SVM-a na vlast, nakon promene režima je u pojedinim oblastima prekinut, ali je privatizacija donela nove probleme. U nedostatku kapitala i inicijative vojvođanski Mađari su izostali iz prvog kruga privatizacije, što je često rezultiralo time da je veći deo novih vlasnika srpske ili crnogorske nacionalnosti, a nesrazmerno i nepravedno velik deo otpuštenih radnika je mađarske nacionalnosti.

U svetlu ovih saznanja SVM smatra posebno važnim društvenu integraciju i osvajanje prostora vojvođanskih Mađara. Prema njegovom stavu privredni oporavak je nezamisliv bez dobro osmišljene privatizacije koja je u toku i bez priliva stranog kapitala. Za to su neophodne efikasne i potsticajne mere i podrške iz Mađarske, kako bi ulagači i preduzetnici iz Mađarske osetili čvrstu rešenost države da učestvuje u programima vojvođanskih Mađara za otvaranje i stvaranje novih radnih mesta.

Odbacujemo ulaganja koja imaju za cilj isključivo sticanje tržišta, podržavamo grinfild investicine, koje povlače za sobom stvaranje radnih mesta i razvoj regije.
Naše lokalne samouprave moraju imati značajnu ulogu u stvaranju uslova za podršku malim i srednjim preduzetnicima, a u tome mogu računati na prijemčivost ovdašnjeg življa, a unutar toga i vojvođanskih Mađara.

Od vlade zahtevamo donošenje mera za pospešivanje privrede, koje će sprečiti rastuću nezaposlenost, pomažu pokretanje malih i srednjih preduzetništva, ukidaju crno tržište. Treba da preduzimaju mere radi sprečavanja ilegalnog uvoza, kao i paralelnog, nekontrolisanog sistema plaćanja izvan bankarskih računa.
Poreska politika zemlje treba da pospešuje privatno preduzetništvo, priliv stranog kapitala, kao i primenu razvijenih proizvodnih tehnologija. Treba primeniti posebne stimulativne mere za nova, tek pokrenuta preduzetništva obezbeđivanjem poreskih olakšica i olakšica u plaćanju doprinosa, kao i davanjem povlašćenih kridita.

U vojvođanskoj prehrambenoj industriji raspolažemo takvim određujućim resursima – plodno zemljište, proizvodne tradicije, živalj sa velikom radnom kulturom, primena savremenih proizvodnih tehnologija – koji dugoročno mogu obezbediti konkurentno sposobnu proizvodnju. To pomaže ne samo integraciju u privredu zemlje nego i u privredu Evrope.

U poljoprivredi smatramo veoma važnim i potrebnim državnu podršku izgrađivanju strukture ekonomičnog poslovanja (sistem ekonomija). Rascepkana mala seljačka gazdinstva, koje je država više decenija stalno eksploatisala treba da zamene farmerska gazdinstva. Veći deo našeg poljoprivrednog življa je osiromašen i star. Zalažemo se za takve mere, koje će sprečiti materijalno upropašćavanje seljački gazdinstava i koje će pomoći njihovom prestruktuiranju u pravcu efikasnih proizvodnih sistema, pripremajući ih na izazove konkurencije na evropskom tržištu.

U poljoprivredi izrazito, ali i u drugim privrednim granama zahtevamo ukidanje monopola bilo u otkupu, bilo u obezbeđivanju proizvodnih sredstava. Obaveza države je obezbeđivanje transparentne i kontrolisane, čiste tržišne utakmice. Takođe zahtevamo stvaranje stabilnih i proračunljivih pariteta cena i dohotka.
Naš program stavlja poseban akcenat na poboljštanje kvaliteta života i životne šanse onima koji žive na selu, da i time poboljšamo snagu naših sela i naselja za sačuvanje življa. Zbog toga je potrebno jačanje materijalne sigurnosti poljoprivrednih proizvođača zatim izmeštaja malih i srednjih preduzetništava u sela, čime bi se ublažio pritisak rasta nezaposlenosti u velikim gradovima i opšti socijalni teret.

Želimo pospešiti stvaranje savremenih i stručnih, granskih oblika zadrugarstva i stvaranje njihove konkurentnosti putem konsaltinga i bankarske podrške.
Čvrsto smo ubeđeni da je Vojvodini zajedno sa Srbijom mesto u porodici razvijenih demokratskih evropskih zemalja. To je osnovni preduslov za ubrzavanje i neizostavno ostvarivanje započetih promena i celokupne društvene reforme. Zbog toga pravac naše privredne politike je usmeren ka stvaranju funkcionalne i životno sposobne tržišne privrede koja je kompatibilna sa privrednim principima, normama, mehanizmima, institucijama i politikom demokratskih evropskih zemalja i to privredno-političkim sredstvima. Zalažemo se za potiskivanje crne ekonomije. Požurujemo obezbeđivanje istih šansi u reorganizaciji i upravljanju privrednog života. Pomažemo stvaranje takvog okruženja, koje pospešuje preduzetništvo, efikasno podržava mala, srednja i porodična preduzetništva. Pomažemo u stvaranju građanstva, jačanju privrede, poboljšanju kvaliteta življenja sela, stvaranju socijalno uređenih i za obnavljanje i održavanje sposobnih, čovekoljubivih naselja i malih gradova u periferiji. Razvojni koncept mikroregija i regija treba tačno formulisanim i dobro osmišljenim planovima trebaju podržati samouprave pod našim upravljanjem i u mogućem najkraćem roku su dužne izraditi ideje za razvoj naselja i periferije.

Zalažemo se za pravedno preispitivanje privatizacije, razotkrivanje ratno-profiterskog kapitala koji učetsvuje u privatizaciji, zatim efikasno završavanje privatizacije i razrešenje pitanja imovine.

Zalažemo se za takvo uređenje imovinskih odnosa, koji se prihvata imovinske reprivatizacije odnosno obeštećenja. Zahtevamo potpun povraćaj imovine odnosno celovito obeštećenje u slučaju fabrika, preduzeća, gazdinstava, radionica, prodavnica, mlinova, hotela, zgrada, obrazovnih i socijalnih institucija, klinika, apoteka, naučnih i kulturnih društava, udruženja i fondacija, crkvenih nepokretnosti i druge imovine.

Zahtevamo takav sistem preraspodele dohotka (poreza, itd.) koji je podređen decentralizovanoj politici javne potrošnje, koji obezbeđuje izvore lokalnim samoupravama, a istovremeno pospešuje ih u poštovanju finansijske discipline i donošenje takve regulative da to zahtevaju i od drugih.
Potrebno je da se u regionalnoj saradnji – kroz naš savez samouprava – prihvatimo teške uloge prenosnika interesa u privrednim odnosima.
Neizbežni činilac privredne politike je gazdovanje radnom snagom. Stav SVM-a je da i pored najrazvijenijih tehnologija najvredniji faktor proizvodnje jeste čovek. U tržišnoj regulativi tržišta radne snage podržavamo zdrav radni moral, da se za dobar posao obezbedi dobra plata.

Zalažemo se da svaki građanin ima iste šanse da svoje preživljavanje i privredni napredak zasnuje u zavisnosti od svojih sposobnosti i marljivosti.
Zahtevamo održavanje i premeštanje pod nadzor samouprava svih onih institucija, koje obezbeđuju usluge u sferi zapošljavanja, profesionalne orijentacije i profesionalnog preusmeravanja.

Tražimo da u kancelarijama, javnim preduzećima i ustanovama koji pripadaju državnom sistemu, odnos zaposlenih odražava nacionalnu strukturu stanovništva od nivoa državne zajednice do lokalnih samouprava.
Iniciramo izgrađivanje informatičkog sistema za privredno organizovanje i usaglašavanje interesa za koji bi mogli dobiti podršku od međunarodnih fondacija.

Odbacujemo taj vid stvaranja okruga koji svesno rascepka i na delove razbija nacionalnu zajednicu vojvođanskih Mađara. Model okruga koji je stvoren u diktatorskom režimu i ostavljen da živi i nakon promene jednoznačno je usmeren protiv interesa naše nacionalne zajednice i smatramo ga politikom koja sprečava naše samoorganizovanje, ostvarivanje naših interesa i opstajanje na rodnoj zemlji.

Zalažemo se za stvaranje privredno finansijske osnove za održavanje autonomije mađarske nacionalne zajednice stvaranjem insitututa za pomoć i propagiranje preduzetništva podržke od strane bankarskog sistema, zatim takve politike zapošljavanja, koja odgovara mogućnostima i potrebama mađarske autonomije kao i planiranje, upravljanje i kontrolu ulaganja kapitala.

X. ZAŠTITA OKOLINE

SVM podržava one ekološke mere koje su u skladu sa važećim međunarodnim normama i sporazumima. U tom cilju požuruje saradnju zainteresovanih u sačuvanju ekološke ravnoteže Vojvodine, izradu, potpisivanje i sprovođenje takvih sporazuma.

Podržavamo uspostavljanje takvih ekoloških vlasti koja su podređena samoupravama i koja efikasno kontrolišu kvalitet okoline i delotvorno nadziru sprovođenje normi za očuvanje okoline. Našim delovanje u oblasti zaštite okoline podržavamo zaštitu atmosfere, hidosfere, litosfere i živog sveta vode i kopna kao jedinstvene celine. U skladu s tim učestvujemo u uspostavljanju poremećene ravnoteže između čoveka i njegovog prirodnog okruženja, čineći proizvodnju takvom koja čuva okolinu istovremeno humanizujući veštačko urbano okruženje.

SVM traži i konkretne ekološke mere. Takvo je momentalno ukidanje prodaje olovnih goriva (umesto toga predlažemo prodaju goriva sa bezolovnim aditivima), kao i selektivno sakupljanje i preradu otpada.

Protivimo se industrijskim delatnostima koje štete ekološkim sistemima. Podržavamo prirodnu proizvodnju biljaka. Podržavamo izradu takvih programa zaštite predela koji pružaju efikasnu zaštitu za našu istorijsku i izgrađenu okolinu i koji su u službi zaštite našeg narodnog građevinarstva, sela osuđenih na propast, istorijskih delova gradova, palata, crkava i industrijskih spomenika kulture. Podržavamo aktivnosti onih nevladinih organizacija koja se u skladu sa našim programom prihvataju rešavanja problema u zaštiti okoline. Radi izgrađivanja aktivnog odnosa prema zaštiti okoline SVM podržava proširivanje ekološkog vaspitanja od obdaništa do univerziteta, a u edukaciji se zalaže za korišćenje mogućnosti koje pružaju sredstva javnog informisanja.

XI. ODNOSI SA USTANOVAMA I PARTIJAMA

Savez vojvođanskih Mađara političku zaštitu interesa i javnog predstavljanja vojvođanskih Mađara obavlja sarađujući sa raznim teritorijalnim, političkim, društvenim i strukovnim organizacijama, pomažući njihove aktivnosti.

U svom delovanju SVM se zalaže za saradnju sa svim političkim i nevladinim organizacijama vojvođanskih Mađara koji ispoljavaju efikasnu i suštinsku aktivnost u interesu nacionalne zajednice vojvođanskih Mađara, pokazuju spremnost za saradnju i uz poštovanje civilizacijskih normi su sposobne za saradnju.

SVM podržava saradnju mesnih i okružnih organizacija sa odgovarajućim organizacijama iz Vojvodine, Srbije, matične zemlje i inostranstva.
Odlučna namera je da usko sarađuje sa interesnim organizacijama drugih nacionalnih manjina i inicira izgrađivanje zajedničkih stavova o pojedinim pitanjima.

U Hrvatima, Slovacima, Rumunima, Romima, Rusinima, Ukrajincima i drugim manjinama koji ovde žive vidimo partnere. Naša sudbina i naši interesi su uglavnom zajednički. Polazeći od te spoznaje, SVM kako do sada i u buduće je spreman na saradnju sa ostalim vojvođanskim manjinama i njihovim organizacijama.
SVM je ubeđen da opravdane potrebe vojvođanskih Mađara ne štete stvarnim srpskim interesima. SVM je bio deo Demokratske opozicije Srbije koja je srušila raniji diktatorski režim 5. oktobra 2000.godine.

SVM stoji na brani opravdanih potreba vojvođanskih Mađara, ne povlači se kada nailazi na protivljenje većinskih političara i partija, nego traži saradnju.
Jedan od principa politike SVM-a je prihvatanje i izražavanje različitosti. Zbog toga nemamo, niti možemo imati bilo šta protiv da na vojvođanskoj mađarskoj političkoj sceni deluje više parija.

SVM se neće bezuslovno vezati ni za koju političku organizaciju. Njegov odnos prema političkim partijama i vlastima prvenstveno određuje to, kakav je njihov odnos prema demokratskim evropskim vrednostima, reformama, a prvenstveno pravima nacionalnih manjina.
Savez vojvođanskih Mađara putem svojih određenih članova ili članova koji su kandidovani na izborima a ušli u organe državane vlasti i samouprava želi učestvovati u vršenju vlasti. Smatra potrebnim da u organe vlasti i državne uprave na lokalnom, pokrajinskom i republičkom nivou funkcioneri budu imenovani uzimanjem u obzir predloga SVM-a.

Savez vojvođanskih Mađara deluje radi razvoja helsinškog procesa, podržava izradu i usvajanje evropskog sporazuma o zaštiti manjina, izgrađuje svoje međunarodne odnose, predstavlja se na međunarodnim forumima i manifestacijama, koje se tiču manjinskih stvari. Pošto SVM pitanje manjina ne smatra za isključivu unutrašnju stvar zemlje, zadržava pravo da informiše međunarodnu javnost i međunarodne institucije o položaju vojvođanskih Mađara, podrazumevajući pod time i slučajeve povrede tih prava koje ovdašnje vlasti ne rešavaju.

Da bismo opstajali kao Mađari i da se možemo prihvatiti zastupanja interesa naše nacionalne zajednice u Vojvodini, smatramo neizbežnom saradnju sa mađarskim intelektualcima Vojvodine, koji služe interesima Mađara.
Danas se stvaraju nove šanse, nove mogućnosti angažmana, ali i nove mogućnosti za greške. SVM se ne smatra bezgrešnim. Rado prima svaki konstruktivni predlog, inicijativu intulektualaca koja se zauzima za Mađare, a istovremeno je otvoren i za prihvatanje kritika. U našim institucijama, koji se stvaraju i pretvaraju, u našoj ulozi u samoupravama i u vlastima potrebna nam je stručnost i potrebni su nam stručnjaci. Sudbina nacionalne zajednice, pojedinaca koji žive i deluju kao Mađari, političara i inteligencije je zajednička.

Savez vojvođanskih Mađara u društvenom delovanju, političkom angažmanu žene smatra ni sporednim ni za podređenim, ni za društveni sloj nepovoljne situacije, niti ugroženim slojem. U organima i telima SVM-a, imajući u vidu sposobnosti, aktivnost i rezultate podjednako obezbeđuje mesta i muškarcima i ženama. I na taj način se bori protiv društvenih predrasuda. I u pogledu ljudskih karakteristika, i kao homo politikusi muškarci i žene su ravnopravni partneri, a unutar organizacije SVM-a, su ravnopravni ideološki drugovi. Zahvaljujući tome u društvenom angažovanju i političkom delovanju, muškarac i žena je istovetan i ravnopravan. U periodu dužem od jedne decenije koji je prethodio pobedi demokratskih snaga, potpuno je onemogućena civilna sfera mađarskog društva u Vojvodini. Ni ranije formirane organizacije nismo uspeli zaštititi čak ni sa podrškom iz matične zemlje, niti drugom podrškom. A danas, u institucionalnom okrivu demokratije koji se polako stvara, još su slabe naše nevladine organizacije. Veći deo nevladine sfere je još neorganizovan, usitnjen, razuđen i sastoji se od inicijativa na individualnim interesima. Njihov razvoj i integrisanje u mađarstvo još sprečavaju brojni faktori. Sa jedne strane je nezainteresovan građanski sloj slobodnog razmišljanja, koji smeo podržava univerzalne, kulturne vrednosti i koji raspolaže sa pravom socijalnom osetljivošću, a sa druge strane društvena podrška je sporadična, a vulgarni tržišni mehanizmi su prepreka za stvaranje istinske demokratske mreže nevladinih organizacija.

SVM ne želi uvesti red u odnose civilnog društva, ali želi stvoriti mogućnosti za razvoj svesne civilne sfere. Radi sigurnog funkcionisanja tih organizacija bori se za infrastrukturalnu podršku društva. U tome veliku ulogu ima sistem podrške decentralizovanog budžeta i podrška organizacijama na osnovu njihovih rezultata. Samo na taj način može civilna sfera biti svet slobodnih i samosvesnih građana.

Naša organizacija ne može podržati inicijative koji se grade na gramzivim improvizacijama, pošto učešće nevladinih organizacija u ostvarivanju interesa stanovništva smatra kohezijonom snagom vojvođanskih Mađara i od neprocenljivog značaja u izvršavanju javnih zadataka.

XII. SARADNJA SA MATIČNOM ZEMLJOM I MAĐARIMA SVETA

SVM održava kontakte sa parlamentarnim partijama i aktuelnom vladom Republike Mađarske, kao i mađarskim manjinama drugih zemalja, i drugim nacionalnim za